Ik krijg regelmatig de vraag van mensen wat een ‘puur en eerlijk’ portret nou eigenlijk inhoud. In mijn beschrijving bij de galerie ‘Puur en eerlijk portret’, heb ik hier al kort iets over geschreven. In deze blog zal ik hier nog wat dieper op ingaan en het verschil met een ‘gewoon’ portret uitleggen, aan de hand van een aantal voorbeeldfoto’s.
De functie van een portretfoto
Je zou kunnen zeggen dat een portretfoto in wezen niks meer is dan de afbeelding van het gezicht van een persoon om te laten zien hoe hij of zij eruit ziet. Dit kan heel functioneel zijn zoals bij een pasfoto of een ‘mugshot’ (een politiefoto van een verdachte). Bij dit type portretfoto’s is creativiteit ondergeschikt aan functionaliteit. Bij een pasfoto gaat het erom dat de betreffende persoon zodanig op de foto staat, dat deze door een ‘scanner’ gelezen kan worden, zodat vast gesteld kan worden ‘wie’ er op de foto staat.
Creativiteit bij een portretfoto komt om de hoek kijken, wanneer je iets meer wilt vertellen met de foto dan alleen beschrijven wie erop staat. Om bijvoorbeeld de macht en rijkdom van een vorst of staatshoofd kracht bij te zetten, wordt vaak gekozen voor een wat lager standpunt vanuit de kijker, waardoor het lijkt alsof de persoon op de foto op je neerkijkt (kikvorsperspectief). Ook dure kleding en een imposante achtergrond in de foto versterken de boodschap van macht en rijkdom. In de schilderkunst ging men zelfs zo ver, dat belangrijke personen werden afgebeeld als mythologische of bijbelse figuren, inclusief bijpassende omgeving.
Ook in de reclamefotografie wordt er veel creativiteit ’toegevoegd’ aan een portret om een boodschap over te brengen. Bedrijven en merken willen graag dat hun producten geassocieerd worden met een bepaald gevoel of beleving. De fotograaf en zijn team moeten dus creatief gezien alles uit de kast halen om dit gevoel via de foto bij de mensen op te roepen. Dat begint al bij het casten van het juiste model die past bij de boodschap van het merk of bedrijf. Maar ook de styling, belichting, compositie en scherpte van het beeld, zijn bepalend voor de uiteindelijke sfeer die de foto oproept.
De dagelijkse praktijk als portretfotograaf
In mijn dagelijks werk als portretfotograaf kom ik het vaak tegen dat klanten een ‘boodschap’ willen overbrengen met de portretfoto die ik van ze maak. Voor portretten van een merk of bedrijf, is hier vaak al goed over nagedacht door de betreffende pr-afdeling. In een briefing aan de fotograaf wordt deze boodschap zo helder mogelijk geformuleerd, zodat de fotograaf en het team weten wat de foto moet gaan overbrengen.
Maar niet alleen portretten voor reclamedoeleinden ‘moeten iets vertellen’ aan de kijker. De meeste mensen die bij mij in de studio komen, hebben vaak al wel een idee hoe ze willen overkomen en wat ze willen uitstralen op de foto. Voor een zakelijk portret willen ze professioneel maar ook open overkomen. Portretten voor een politieke partij of bestuur moeten betrouwbaarheid en daadkracht uitstralen. Ook op de foto’s van de kinderen en kleinkinderen wil men graag een lach zien, zodat de foto’s (onbewust) de boodschap van geluk en blijdschap overbrengen.
Terug naar de basis: Een puur en eerlijk portret
Vanuit mijn persoonlijke interesse in mensen, vroeg ik mijzelf af hoe het zou zijn als ik portretten van ze zou maken zonder vooropgezette boodschap. Gewoon, puur zoals ze zich op dat moment voelen voor de camera. Zonder dat ze iets hoeven over te brengen of geforceerd een lach moeten laten zien. Door uitgebreid de tijd te nemen, en oprecht geïnteresseerd te zijn in wie de ander is, ontstaat er tijdens de fotoshoot vanzelf een sfeer waarin de ander zich comfortabel voelt, en gewoon zichzelf kan zijn voor de camera.
Ik ben in 2014 met deze vorm van ‘pure en eerlijke’ portretten begonnen toen ik foto’s maakte voor mijn vrij werk project ‘Meet Me’. Verrassend genoeg vond ik de foto’s die daaruit kwamen, vaak meer overbrengen dan de portretten die ik daarvoor maakte. Het zijn intrigerende portretten zonder maskers en opsmuk, waarin de ogen en de blik centraal staan. De foto kan je nieuwsgierig maken naar de persoon die erop staat, en geeft niet meteen alles prijs. Het contact en de intensieve creatieve samenwerking tijdens de fotoshoot geven daarbij veel voldoening.
Mocht een ‘puur en eerlijk portret’ ook iets voor jou zijn, voel je dan vrij om vrijblijvend contact met mij op te nemen.
